πρωτεύω

ΝΜΑ [πρῶτος]

1. καταλαμβάνω ή κατέχω την πρώτη θέση, σειρά ή βαθμό, έχω ή παίρνω τα πρωτεία, είμαι πρώτος (α. «πρωτεύων ρόλος» β. «πρώτευσε στους διαγωνισμούς» γ. «πρωτεύειν καρτερίᾳ», Ξεν.)

2. είμαι ή αναδεικνύομαι ανώτερος, υπερτερώ, υπερβαίνω, ξεπερνώ κάποιον («τῆς Ἀρτέμιδος αὑτὸν πρωτεύειν ταῑς κυνηγεσίαις», Διοδ. Σ.)

νεοελλ.

1. το θηλ. ως ουσ. η πρωτεύουσα

βλ. πρωτεύουσα

2. το ουδ. εν. ως ουσ. το πρωτεύον

(ενν. στοιχείο) (φιλοσ.) όρος που χρησιμοποιείται στη φιλοσοφία προκειμένου να δηλωθεί η κυρίαρχη σημασία τού ενός από τα δύο μέλη τής σχέσης ύλη - πνεύμα

3. (η μτχ. ουδ. πληθ. ενεργ. ενεστ. ως ουσ.) τα πρωτεύοντα

ζωολ. βλ. πρωτεύοντα

4. φρ. α) «πρωτεύοντες άνεμοι»

(μετεωρ.) οι τέσσερεις κύριοι άνεμοι, δηλαδή ο βόρειος, ο ανατολικός, ο νότιος και ο δυτικός

β) «πρωτεύων τόνος»

(μετρ.) ο κύριος τόνος ενός μετρικού συστήματος και, ιδίως, ημιστιχίου

γ) «πρωτεύοντα μαθήματα» — μαθήματα με κύρια ή βαρύνουσα σημασία, όπως είναι λ.χ. τα ελληνικά και τα μαθηματικά

μσν.-αρχ.

(η μτχ. αρσ. πληθ. ενεργ. ενεστ. ως ουσ.) oἱ πρωτεύοντες

οι πρώτοι άνδρες τής πολιτείας, οι προύχοντες.